الأَمَانَةُ تِجَاهَ النَّفْسِ
4. อะมานะฮฺต่อตนเอง
แม้ว่าแผนงานในชีวิตของมุสลิมจะมีภารกิจ
มากมาย แต่ศาสนาก็ไม่ละเลยในการสั่งใช้ให้มุสลิมรักษาตนเองให้พ้นจากสิ่งต่างๆ ที่จะทำลายหรือทำให้ ชีวิต สุขภาพ และความสุขของเขาตกต่ำ อัลลอฮฺ ตรัสไว้ว่า
﴿ وَلا تُلْقُوْا بِأَيْدِيْكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوْا
إِنَّ اللهَ يُحِبُّ المُحْسِنِيْن ﴾
ความว่า และจงอย่าโยนตัวของพวกเจ้าสู่ความพินาศด้วยมือของพวกเจ้าเอง และจงทำดีเถิด แท้จริงอัลลอฮฺนั้นทรงชอบผู้กระทำดีทั้งหลาย (อัลบะเกาะเราะฮฺ 195)
และอีกอายะฮฺหนึ่ง พระองค์ตรัสว่า
﴿ وَلا تَقْتُلُوْا أَنْفُسَكُمْ إِنَّ اللهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيْمَا ﴾
ความว่า และจงอย่าฆ่าตัวของพวกเจ้าเอง แท้จริงอัลลอฮฺเป็นผู้ทรงเมตตาต่อพวกเจ้าเสมอ (อันนิซาอฺ 29)
อัลอายาตที่ระบุข้างต้น เป็นหลักการที่มีความสำคัญในการดำเนินชีวิตของมุสลิม ซึ่งเป็นหลักการที่จะรักษาความมั่นคงแห่งชีวิตโดยคำนึงถึงเป้าหมายที่พระองค์ทรงกำหนดไว้ คือ รักษาศาสนา ชีวิต จริยธรรม สติปัญญา และทรัพย์สมบัติ ซึ่งเป็นพื้นฐานแห่งชีวิต อันมีศักยภาพที่จะดำรงไว้ซึ่งการปฏิบัติอิบาดะฮฺอย่างสม่ำเสมอ ดังนั้น ทุกสิ่งที่จะมาทำลายศักยภาพของตนเองใน 5 ประการดังกล่าว ศาสนาได้ห้ามไว้อย่างเด็ดขาด เพื่อเป็นข้อบังคับให้มุสลิมนั้นรักษาตนเอง
อาทิเช่น ศาสนาห้ามฆ่าตัวตายในทุกวิถีทาง หรือฆ่าผู้อื่นโดยปราศจากสิทธิและเหตุผล ห้ามกระทำ ทุกสิ่งที่จะทำให้มุสลิมอ่อนแอหรือเสื่อมเสียในหลักศรัทธา(อีมาน)ของเขา เช่น ปฏิบัติสิ่งที่เป็นอุตริกรรม เพื่ออนุรักษ์หลักการอิสลามในตัวเองให้เข้มแข็ง และหนักแน่น นอกจากนี้ศาสนายังห้ามกระทำทุกสิ่งที่จะกระทบต่อมารยาท(จริยธรรม) เช่น การผิดประเวณี และห้ามทุกสิ่งที่ทำลายสติปัญญา เช่น การดื่มสุรา และห้ามทุกสิ่งที่จะทำลายทรัพย์สินของตนเองหรือผู้ อื่น เช่น การใช้จ่ายอย่างสุรุ่ยสุร่าย การลักขโมยทรัพย์สมบัติของผู้อื่น เป็นต้น
ประการดังกล่าว เป็นการรักษาอะมานะฮฺต่อตนเอง ถ้าหากว่าทุกคนได้ปฏิบัติอะมานะฮฺส่วนนี้อย่างครบถ้วน ก็จะเป็นการรักษาอะมานะฮฺต่อกันและกันด้วย จึงเป็นสิ่งที่เราต้องเตือนตัวเองอยู่เสมอ พร้อมทั้งปลูกฝังกับบุตรหลานและผู้อยู่ภายใต้การดู แลของเราด้วย เพื่อเป็นการสร้างวินัยส่วนตัวแก่สมาชิกของสังคม ซึ่งเมื่อทุกคนบรรลุความสำเร็จในเรื่องนี้ สังคมก็ย่อมจะเป็นสังคมที่มีอะมานะฮฺ มีความสุจริต และความรับผิดชอบอย่างมั่นคง
จึงขอสรุป อะมานะฮฺต่อตนเอง ในวาระดังต่อไปนี้
- รักษาสุขภาพจากทุกสิ่งที่เป็นอันตรายต่อ ตนเอง อาทิเช่น ยาเสพติด สุรา บุหรี่ เป็นต้น
- รักษาหน้าที่ในการปฏิบัติอิบาดะฮฺอย่างเคร่งครัด
- รักษามารยาทกับผู้อื่น
- ปฏิบัติตามหน้าที่ต่อผู้อยู่ภายใต้การดูแลของตน
- รักษาทรัพย์สินของตนเองโดยไม่ใช้จ่ายอย่างฟุ่มเฟือยสุรุ่ยสุร่าย
- พัฒนาศักยภาพของตน เพื่อให้สามารถเผชิญกับอุปสรรคต่างๆ ในชีวิตได้
- แก้ไขข้อบกพร่องต่างๆ ในชีวิตด้วยการใฝ่ศึกษาหาความรู้
- ยืนหยัดในกรอบแห่งหลักการของศาสนา โดยปรึกษาผู้รู้และผู้มีประสบการณ์ในการชี้แนะทางนำที่เที่ยงตรง
- พยายามให้มีความสมดุลในการปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ ในชีวิต
- รักษาความเหมาะสมในพฤติกรรมของตน
จากหนังสือ..อะมานะฮฺคืออะไร
โดย..เชคริฎอ อะหมัด สมะดี
