อนุรักษ์มรดกอิสลาม

[al-azhary]

อ้างอิงจากวะฮาบีย์บังอะสัน

และอยากจะบอกว่า พวกท่านลอกหะดิษบทนี้จากหนังสือ อัลมะฏอลิบ อัลอาลิยะฮ์ บิ ซฺะวาอิด อัลษะมานียะฮ์ เล่ม 1 หน้า 198 หะดิษที่ 709 ต้นฉบับจริงหรือเปล่า แต่ถ้าลอกมาจากต้นฉบับจริง แน่นอน ต้องพบ “สายรายงานข้างต้น” จากหนังสือเล่มนี้ จาก หาฟิซ อิบนุหะญัร อยากจะถามว่า หะดิษนี้ สายรายงานหะซัน ตามที่อ้าง หรือ เป็น เฎาอีฟกันแน่

ตอบ

เราได้คัดลอกจากต้นฉบับจากหนังสือ อัลมะฏอลิบ อัลอาลียะฮ์ จริง ผมว่าคำถามนี้บังอะสันไม่น่าจะถามเรา เพราะว่าบังอะสันก็อ้างว่า " หะดิษข้างต้นมีบันทึก ในหนังสือ อัลมะฏอลิบอัล-อาลียะฮ เล่ม 2 หน้า 534 เป็นหะดิษหมายเลขที่ 858 จากการพิมพ์ครั้งแรกของสำนักพิมพ์ ดารุ้ลกุฏุบ อัลอิลมียะฮ แห่งกรุงเบรุต ประเทศเลบานอน" บังอะสันรู้ถึง ชื่อหนังสือ เล่มที่ หน้าที่ หะดิษที่ ตีพิมพ์ครั้งที่ สำนักพิมพ์อะไร และประเทศอะไร ? ซึ่งหากบังอะสันได้ดูและอ้างมาจากหนังสือ อัลมะฏอลิบ อัลอาลิยะฮ์จริงๆตามที่อ้างแล้ว บังอะสันจะไม่ถามคำถามเราอย่างนั้น นี่ก็แสดงว่า บังอะสันได้รับข้อมูลมาจากทีมงานวะอาบีย์มาอีกทีหนึ่งที่ช่วยกันโต้ตอบพวกเราชาวอะฮ์ลิสซุนนะฮ์วัลญะมาอะฮ์ ดังนั้น การตั้งคำถามกับเรา ก็สมควรดูสถานะภาพของตนในอ้างแอบอ้างอิงจากคนมาอีกดีด้วยน่ะจะดี เพื่อพวกเราจะได้มีจับไต๋โกหก

หะดิษข้างต้นนั้น "หะซัน" ตามที่อุลามาอ์หะดิษไม่หุกุ่มเอาไว้ เช่น ท่านนูรุดดีน อัลฮัยษะมีย์ นักหะดิษที่เป็นอาจารย์ของท่านอิบนุหะญัร และท่านหะบีบุรเราะฮ์มาน อัลอะอฺซะมีย์ ดังนั้น เพียงการที่ท่านนูรุดดีน อัลฮัยษะมีย์หุกุ่มหะดิษดังกล่าวนี้ ก็ถือเป็นการเพียงพอสำหรับผู้มุก๊อลลิดแล้ว และเราขอถามว่า มีอุลามาอ์หะดิษท่านใดที่โลกอิสลามมีมติให้การเชื่อถือ ได้หุกุ่มว่าหะดิษนี้ฏออีฟ???

[asan]

al-azhary กล่าวว่า
วะฮาบีย์บังอะสันครับ ท่านซุฟยานคือใครรู้หรือเปล่า ท่านอิบนุหะญัรกล่าวว่า

ثقة حافظ فقيه عابد إمام حجة

"ผู้ที่เชื่อถือได้ นักจำหะดิษ เป็นนักฟิกห์ นักอิบาดะฮ์ ผู้นำ และเป็นหุจญะฮ์ (หลักฐานอ้างอิง)" ดู หนังสือตักรีบ อัตตะฮ์ซีบ ของท่านอิบนุหะญัร เล่ม 1 หน้า 371 ตีพิมพ์ครั้งแรก ฮ.ศ. 1413 - ค.ศ. 1993 ตีพิมพ์ที่ ดารฺ อัลกุตุบ อัลอัลมียะฮ์ ลุบนาน เบรูต

...........
ตอบ

น้องจะเรียกบังอะสันอย่างไร นั้น อัลลอฮรู้อัลลอฮเห็นและผู้อ่านเขาจะจะตีค่าตัวของน้องเอง
แต่น้องกำลังเฉไฉเลี่ยงที่จะตอบ บังถามว่า ตอนที่ ท่านอัษเษารีย์ รายงานหะดิษนี้ ว่า ฏอวุสกล่าวว่า ..... อยากจะถามว่า ท่านซุฟยานอายุกี่ปี ทำไมไม่ตอบ นี่ไม่ใช่มุขตลก แต่ถาม
ถ้าไม่กล้าตอบก็บอก ไม่ต้องอ้างนั้น อ้างนี้
.....................
บังอะสัน

[al-azhary]

วะฮาบีย์บังอะสันครับ อ้างอิงคำพูดของผมมานั้น ต้องอ้างอิงให้หมดซิครับ และทำความเข้าใจกันด้วย

" วะฮาบีย์บังอะสันครับ ท่านซุฟยานนั้น บางครั้งท่านมีการตัดลีส และการตัดลีสอย่างท่านซุฟยานนั้น ไม่มีผลต่อความฏออีฟของตัวบท เพราะถูกตีความว่าท่านซุฟยานนั้น ได้รับการอาจารย์ของท่าน แล้วก็จากท่านฏอวูส เมื่อเป็นเช่นนี้ ท่านอะหฺมัดจึงรายงานโดยใช้คำว่า ซุฟยาน กล่าวว่า ฏอวูสกล่าวว่า ....... ก็ถือว่าไม่เป็นไร เพราะการตัดลีสของท่านซุฟยานผู้ที่เชื่อถือได้ ผู้ที่เป็นผู้นำ ผู้เป็นหุจญะฮ์(หลักฐานอ้างอิง) ถูกตีความถึงการสืบเนื่อง เมื่อเป็นเช่นนี้ นักหะดิษของท่านอิบนุหะญัรอัลฮัยษะมีย์กล่าวว่า ซอฮิหฺ ท่านอัลอะอฺซะมีย์กล่าวว่า มีน้ำหนัก"

แล้วผมเลี่ยงตรงใหน วะฮาบีย์ยังอะสันเข้าใจเรื่องการตัดลีสหรือเปล่า? อย่างไรที่อนุญาติและอย่างไรที่ไม่อนุญาติ คนหลักษะใหนที่อนุญาติ และคนหลักณะใดที่ไม่อนุญาติ แม้กระทั้งท่าน อัลหะซัน อัลบะซอรีย์ ต้องกลายเป็นคนตัดลีส จนเป็นคนฏออีฟ เพราะความใจของวะฮาบีย์หรือเนี่ย??

[al-azhary]

อ้างอิงจากวะฮาบีย์บังอะสัน

และในหะดิษข้างต้น พวกนักศึกษาแห่งไคโร จงใจแปลว่า
فأمر صهيبا أن يصلى بالناس ثلاثا
“แล้วท่านอุมัรจึงใช้ให้ ท่านซุฮัยบ์ ทำการนำละหมาด(ญะนาซะฮ)สามรอบด้วยกัน”
อันนี้เกิดจาก ความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ แต่ คิดว่า คงจะเข้าทางตัวเองจึงแปลแบบนั้น เพื่อจะได้เป็นข้ออ้างกินบุญคนตาย มาดูในหนังสือ อัลบิดายะฮ วัลนิฮายะฮ์ เล่ม 4 หน้า 156
وأوصى أن يصلي بالناس صهيب بن سنان الرومي ثلاثة أيام حتى تنقضي الشورى
……
และ ท่านอุมัร ได้สั่งให้ท่านศุหัย บิน สินาน อัรรูมีย์ นำประชาชนละหมาด สามวัน จนกว่าการประชุมจะเสร็จสิ้น ......

ตอบ

ตัวบทหะดิษนี้ ทางเราได้ทำการแก้ไขแล้ว โดยการยึดจากหนังสือ อัฏฏ่อบะก๊อต อิบนุ สะอัด แม้กระทั้งเรื่องตัลกีนที่ถูกลบไป เราก็ทำการแก้ไขแล้วหลายจุดด้วยกัน และหากว่าเราแปลผิดพลาด เนื่องจาก หนังสือมะฏอลิบ อัลอาลิยะฮ์ ไม่ได้ระบุคำว่า "วัน" เอาไว้ แต่เมื่อหลังจากเราไปทบทวน หนังสือฏ่อบะก๊อต ก็มีอธิบายเพิ่มขึ้น เราจึงทำการแก้ไข

การที่หะดิษชี้ถึง ทำอาหาร 3 วันนั้น ไม่ใช่เพราะว่าเหตุจากแปลผิด แต่มันมีความหมายในตัวของมันอยู่แล้ว เนื่องจากแขกมาเยืยนนั้น บรรดากุเรชจากทำการเลี้ยงแขก 3 วัน และหากว่ามีหะดิษอื่นมาอธิบาย ก็ยังเป็นสามวันไม่ได้เปลี่ยนแปลง ดังนั้น ส่วนที่แปลผิดไป ก็ไม่ได้ทำให้ใจความสำคัญของหะดิษต้องเปลี่ยนไป

และหากว่าเราได้แปลผิดพลาดไป ซึ่งมันก็เป็นข้อตำหนิของเรา และเราต่างบอกอยู่เสมอว่า "ขออัลเลาะฮ์ทรงเมตตาต่อผู้ที่ชี้ข้อตำหนิของเรา"

อ้างอิงจากวะฮาบีย์บังอะสัน

นักศึกษาไคโร ระบุว่า หะดิษบทนี้ สายรายงานหะซัน(อยู่ในระดับที่ดี) ไม่ทราบว่า คัดลอกมาผิดหรือเปล่า เพราะ หะดิษนี้จริงๆแล้ว เฎาะอีฟจ๋า

ตอบ

หะดิษนี้ "หะซัน" เพราะว่า ท่านอัลฮัยษะมีย์ นักหะดิษที่ถูกมติว่าเป็นอุลามาอ์หะดิษท่านหนึ่งของโลกอิสลามและเป็นอาจารย์ของท่านอิบนุหะญัร ได้ทำการหุกุ่มมันเอาไว้แล้ว ท่านกล่าวว่า

رواه الطبرانى وفيه على بن جدعان وحديثه حسن وبقية رجاله رجال الصحيح

"หะดิษนี้ รายงานโดยท่านอัฏฏ๊อบรอนีย์ และในหะดิษนี้ มีท่านอลี บิน ญุดอาน ซึ่งหะดิษของเขานั้น หะซัน และบรรดนักรายงานที่เหลือ เป็นนักรายงานของซอฮิหฺ"

เราเพียงพอด้วยการหุกุ่มหะดิษของท่าน อัลฮัยษะมีย์ อุลามาอ์หะดิษท่านหนึ่งของโลกอิสลาม ไม่ใช่วะฮาบีย์ผู้ใช้หลักตามอารมณ์

[asan]

al-azhary กล่าว
หะดิษข้างต้นนั้น "หะซัน" ตามที่อุลามาอ์หะดิษไม่หุกุ่มเอาไว้ เช่น ท่านนูรุดดีน อัลฮัยษะมีย์ นักหะดิษที่เป็นอาจารย์ของท่านอิบนุหะญัร และท่านหะบีบุรเราะฮ์มาน อัลอะอฺซะมีย์ ดังนั้น เพียงการที่ท่านนูรุดดีน อัลฮัยษะมีย์หุกุ่มหะดิษดังกล่าวนี้ ก็ถือเป็นการเพียงพอสำหรับผู้มุก๊อลลิดแล้ว และเราขอถามว่า มีอุลามาอ์หะดิษท่านใดที่โลกอิสลามมีมติให้การเชื่อถือ ได้หุกุ่มว่าหะดิษนี้ฏออี
...............

ตอบ
มนุษย์มีผิดมีถูก ไม่ต้องมาอ้าง แต่ช่วยตอบหน่อย ว่า ในสายรายงาน มีคนชื่อ อะลีย บิน ซัยด์ บิน ญุดอาน จริงไหม แล้วบุคคลคนนี้ เป็นอย่างไร

[al-azhary]

อ้างจากวะฮาบีย์บังอะสัน

เพราะมีจุดบกพร่องต่อไปนี้คือ
1. ผู้รายงานอันดับที่สี่ คือ อะลีย์ บิน ซัยด บิน ญุดอาน (สิ้นชีวิตในปี ฮ. 131) เป็นผู้รายงานที่เฎาอีฟ ซึ่งท่าน- ท่านอัล-หาฟิซฺ อิบนุหะญัร อัลอัสเกาะลานีย์ เอง กล่าวไว้ใน หนังสือ อัตตักรีบ เล่มที่ 2 หน้า 37
นักวิชาการส่วนมากถือว่า ท่านอาลีย์ บิน ซัยด บิน ญุดอาน(علي بن زيد بن جدعان ) ผู้นี้ เป็นผู้รายงานหะดิษที่ขาดความเชื่อถือ แม้กระทั้งท่านบุคอรีย์ และท่านอบูหาติม ก็ยังวิจารณ์ว่า
لايحتج به
คือ จะอ้างเขาผู้นี้ มาเป็นหลักฐานไม่ได้ – ดูหนังสือ มีซาลเอียะติดาล เล่ม 3 หน้า 128
علي بن زيد بن جدعان، وهو ضعيف الحديث
อาลีย์ บิน ซัยด บิน ญุดอาน และ เขาคือ ผู้ที่เฏาะอีฟหะดิษ
ดูมุศอ็นนิฟ อิบนุอบีชัยบะฮ เล่ม 6 หน้า 497


ตอบ

วะฮาบีย์มีจิตใจไม่เป็นธรรมในการพิจารณาตัวผู้รายงานหะดิษ แต่วะฮาบีย์ใช้หลักอารมณ์เข้ามาพิจารณา โดยนำเพียงแค่อุลามาอ์หะดิษที่มีความเห็นว่า ท่านอลี บิน ซัยดฺ บิน ญุดอาน ฏออีฟ และมีนักรายงานหะดิษมากมายที่นักหะดิษบางส่วนถือว่าฏออีฟ แต่อีกบางส่วนให้การยอมรับ สามารถเป็นนักรายงานของบุคคอรีย์มุสลิมได้

และเป็นที่ทราบดีว่า หะดิษนี้ เป็นหะดิษที่ "หะซัน" คือมีนักรายงานผู้ที่ไม่ซอฮิหฺ คือความจำไม่ดี ซึ่งแน่นอนว่า ความจำไม่ดีนี้ ก็คือฏออีฟ นั่นเอง และหากว่ามีความจำที่ฏออีฟ แน่นอนว่า หะดิษก็สามารถเป็นหะดิษหะซันได้ หากมีบรรดานักรายงานก่อนจากเขาและหลังจากเขาเป็นนักรายงานที่ซอฮิหฺและเชื่อถือได้

และท่าน อลี บิน ญุดอาน นี้ ก็เป็นอุลามาอ์แห่งบัสเราะฮ์ท่านหนึ่ง แต่การที่ท่านได้ฏออีฟนั้น เพราะความจำไม่ดีเท่านั้นเอง ไม่ใช่ว่าท่านถูกกล่าวโกหกแต่อย่างไร

เมื่อท่านผู้อ่านทราบแล้วว่า หะดิษ"หะซัน" นั้น คือมีนักรายงานหะดิษคนหนึ่งที่ฏออีฟเพราะจำไม่ดี และบรรดานักวิจารณ์หะดิษก็ได้ยืนยันไว้อย่างนั้น ว่าเขานั้นฏออีฟ อันนี้เรายอมรับ เพราะว่าท่านอลีบินญุดอานความจำไม่ดี แต่กระนั้น ท่านอลีบินญุดอานก็ยังมีนักวิจารณ์หะดิษให้การชมเชย เช่น

ท่านอัตติรมีซีย์กล่าวว่า

صدوق ربما رفع الموقوف

"(ท่านอบีบินญุดอาน) นั้น เขาเป็นคนที่พูดสัจจะ ซึ่งบางครั้งเขาได้ยกอ้างมัรฟั๊วะกับหะดิษเมากูฟ" ดู ตัซกิเราะฮ์ อัลหุฟฟาซฺ ของท่าน มุหัมมัด บิน ฏอฮิร อัลก๊อยสะรอนีย์ เล่ม 1 หน้า 140

ท่านอัซฺซะฮะบีย์ได้กล่าววิจารณ์ไว้ตอนหนึ่งว่า

على بن زيد بن جدعان صويلح الحديث قال أحمد ويحيى ليس بشيء وقواه غيرهما

"อลี บิน ซัยดฺ บิน ญุดอาน นั้น หะดิษดีพอใช้ ท่านอะหฺมัด และท่านยะหฺยากล่าวว่า เขานั้น ไม่มีอะไร (ถึงฉัน) และผู้อื่นจากท่านอะหฺมัดและท่านยะหฺยาได้ให้น้ำหนักกับท่านอลีบินญุดอาน" ดู หนังสือ มัน ตุกุลลิม่า ฟีฮฺ ของท่าน อัซซะฮะบีย์ เล่ม 1 หน้า 1478

ท่านอัซซะฮาบีย์กล่าวรายงานการวิจารณ์ไว้อีกว่า

قال فى موضغ أخر هو أحب الى من ابن غقيل ومن عاصم بن عبيد الله...وقال أبوحاتم يكتب حديثه وهو أحب إلى من يزيد بن ابى زياد...قال إبن خزيمة لا أحتج به لسوء حفظه

"ท่านยะหฺยากล่าวไว้ในอีกสถานที่อื่นอีกว่า อลีบินญุอานนั้น เป็นที่รักยิ่งมายังฉัน มากกว่า อิบนุอะกีลและอาซิมบินอุบัยดิลลาฮ์...และท่าน อบูหะติมกล่าวว่า หะดิษของเขานั้นถูกบันทึกได้ โดยที่เขาเป็นที่รักยิ่งมายังฉันมากกว่า ยะซีด บิน อบีซิยาด....และท่านอิบนุคุซัยมะฮ์กล่าวว่า ฉันไม่นำเขามาเป็นหลักฐาน เพราะเขาความจำไม่ดี" ดู หนังสือ มีซาน อัลเอี๊ยะติดาน ของท่านอัซซะฮะบีย์ เล่ม 5 หน้า 156

ท่านยะกูบ บิน ชัยบะฮ์กล่าวว่า

ثقة صالح الحديث

"(ท่าอลีบินญุดอาน)นั้น เชื่อถือได้ และมีหะดิษดี" ดู ตะฮฺซีบ อัลกะมาล ของท่าน อัลมิซฺซีย์ เล่ม 20 หน้า 434

ท่านอิบนุอะดีย์กล่าวว่า

لم أر أحدا من البصريين وغيرهم إمتنعوا من الرواية عنه ومع ضعفه يكتب حديثه

"ฉันไม่เคยเห็น คนใด จากชาวบัสเราะฮ์และอื่นจากพวกเขา ทำการห้าม จากการรายงานจากท่านอลีบินญุดอาน(เพราะว่าเขาเป็นคนที่มีคุณธรรม) และพร้อมกับเขาฏออีฟ(เพราะความจำไม่ดี) หะดิษของเขาก็ถูกบันทึกได้" ดู ตะฮฺซีบ อัลกะมาล ของท่าน อัลมิซฺซีย์ เล่ม 20 หน้า 434

เมื่อเป็นเช่นนี้ จึงไม่แปลกแต่ประการใด ที่หะดิษนี้ไม่ซอฮิหฺ แต่อยู่ระดับที่"หะซัน" เพราะมีผู้รายงานที่ความจำไม่ดี และท่านอลีบินญุดอานนี้ ก็เป็นผู้ที่มีคุณธรรม และยิ่งไปกว่านั้น ก็ยังมีอุลามาอ์นักวิจารณ์หะดิษบางส่วนให้การยกย่องชมเชย และการตัดสินว่าหะดิษ"หะซัน" นั้น ก็เป็นไปตามหลักการของวิชาหะดิษ ไม่ใช่ตามอารมณ์ของวะฮาบีย์ครับ

[al-azhary]

อ้างอิงจากวะฮาบีย์บังอะสัน

2. ผู้รายงานหะดิษอันดับที่ 5 คือ อัลหะซัน อัลบัศรีย์ (สิ้นชีวิตปี ฮ 110) เป็นผู้ที่ได้รับการยกย่องเป็นอย่างสูง แต่ มักจะรายงานหะดิษลักษณะ “ตัดลีซ” คือ อ้างว่าได้รายงานมาจากบุคคลหนึ่ง แต่จริงๆแล้ว ได้รับฟังมาจากบุคคลอื่น ซึ่งถือว่า เป็นจุดบกพร่องอย่างหนึ่ง


ตอบ

วะฮาบีย์อย่างบังอะสันโกหกหมกเม็ด ใส่ใคล้ท่าน อัลหะซัน อัลบะซอรีย์ (ร.ห.) โดยวะฮาบีย์โกหกกล่าวหาใส่ท่าน อัลหะซัน อัลบะซอรีย์ว่า เป็นคนตัดลีส โดยไม่มีเหตุผลเนื่องจากใช้อารมณ์มาตัดสินเพื่อลัทธิตัวเอง

เป็นที่ทราบดีว่า การตัดลีส ของผู้ที่เชื่อถือไม่ได้นั้น ย่อมเป็นหะดิษที่ฏออีฟ แต่ท่านหะซันอัลบะซอรีย์ เป็นนักหะดิษที่ ความจำมั่นคง และเชื่อถือได้ อย่างไม่ต้องสงสัย และสายรายงานนี้ ก็เป็นสายรายงานที่สืบเนื่องกัน จึงไม่มีผลต่อการตัดลีส เนื่องจากท่านอัลหะซันอัลบะซอรีย์ ได้อยู่ร่วมสมัยของท่าน อัลอะหฺนัฟ บิน ก๊อยชฺ และได้ทำการรายงานจากท่าน อัลอะหฺนัฟ บิน ก๊อยช์ โดยตรง ไม่ได้ไปฟังจากคนอื่นตามที่วะฮาบีย์กล่าวหาทั้งสิ้น ท่านอัลหะซันอัลบะซอรีย์ เสียชีวิตเมื่อ ฮ.ศ. 110 อายุเกือบ 90 ปี ท่านอะหฺนัฟ บิน ก๊อยชฺ เสียชีวิตเมื่อ ฮ.ศ. 67 ตามทัศที่มีน้ำหนัก บ้างกล่าวว่า ฮ.ศ. 72 ซึ่งหากท่าน อะหฺนัฟบินก๊อยชฺ เสียชีวิต ปี ฮ.ศ. ที่ 67 ตอนนั้นท่านอัลหะซันอัลบะซอรีย์ ก็อายุ 43 ปี ซึ่งเป็นที่แน่นอนว่า ทั้งสองได้อยู่สมัยเดียวกันและพบกัน หากท่านอะหฺนัฟเสียชีวิตปี 72 ท่านอัลหะซันอัลบะซอรีย์ ก็อายุ 52 ปี ซึ่งยิ่งมีน้ำหนักมากขึ้นไปอีก

ท่านอิบนุหะญัรได้ระบุยืนคำพูดของท่านอัลหะซันอัลบะซอรีย์ไว้ว่า

قال الحسن ما رأيت شريف قوم أفضل من الأحنف

"ท่านอัลหะซันอัลบะซอรีย์กล่าวว่า ฉันไม่เคยเห็นผู้ทรงเกียตริของชนกลุ่มหนึ่งที่จะดียิ่งไปกว่าท่านอัลอะหฺนัฟ" ดู ตะฮฺซีบ อัลตะฮ์ซีบ ของท่านอิบนุหะญัร เล่ม 1 หน้า 167
ดังนั้น คำโกหกใส่ใคล้ของวะฮาบีย์ที่มีต่อท่าน อัลหะซัน อัลบาซอรีย์นั้น ฟังไม่ขึ้นทั้งสิ้น

[al-azhary]

อ้างอิงจากวะฮาบีย์บังอะสัน

3. หะดิษข้างต้น รายงานในรูปแบบ عنعنة คือ ใช้สำนวนจากการรายงานว่า
عن علي بن زيد عن الحسن عن الأحناف بن قيس


จาก ...............จาก..............จาก.......... ทั้งที่ช่วงต้น ใช้สำนวนว่า
حدثنا يزيد بن هارون ثناحماد بن سلمة
ได้เล่าแก่เรา..................ได้เล่าแก่เรา......
หะดิษลักษณะนี้ เรียกว่า เป็น หะดิษมุดัลลัส คือ รายงานลักษณะมั่วนิ่ม อันเป็นหะดิษเฎาะอีฟประเภทหนึ่ง


ตอบ

คำวะฮาบีย์ที่มีนามว่าบังอะสัน ยึดเพียงแค่มีคำว่า عنعنة เพียงอย่างเดียว แน่นอนว่า หะดิษซอฮิหฺบุคคอรีย์และมุสลิม ก็ย่อมมีฏออีฟกันเป็นเบือ เนื่องจากมีหะดิษ عنعنة มากมาย แต่ทำไมถึงไม่ฏออีฟ ก็เนื่องจากว่า หากมีนักหะดิษที่พบกันและอยู่สมัยเดียวกัน ก็ถือว่าการรายงานด้วยหะดิษที่ عنعنة ย่อมไม่มีปัญหาใดๆกับตัวบทหะดิษ และต้องไม่ตัดลีสที่ทำให้หะดิษฏออีฟ ท่านอลีบินซัยดฺบินญุดอานนั้น มีความจำไม่ดีบ้าง แต่ก็ไม่เป็นที่รู้กันว่าเขาเป็นคนตัดลีสและอยู่ที่บัสเราะฮ์เช่นเดียวกับท่านอัลหะซันอัลบะซอรีย์ ส่วนท่านอัลหะซันอัลบะซอรีย์นั้น เรื่องการตัดลีสย่อมไม่มีผล เนื่องจากเขาเป็นคนที่เชื่อถือได้อย่างมาก และอยู่ร่วมสมัยและได้รายงานจากท่านอัลอะหฺนัฟ ดังนั้น การกล่าวหาด้วยอารมณ์ของวะฮาบีย์นั้น จึงไม่เป็นผลแต่อย่างใด

[al-azhary]

อ้างอิงจากวะฮาบีย์บังอะสัน

4. เนื่องจากมีหะดิษบทนี้บทเดียวเท่านั้น ที่อ้างว่า ท่านอุมัร สั่งให้ทำอาหาร ส่วนหะดิษบทอื่นๆที่เศาะเฮียะเกี่ยวกับเรื่อง การฆาตกรรมอุมัร ไม่ปรากฏว่ามีข้อความว่า ท่านอุมัรสั่งให้ทำอาหารเลี้ยง

ตอบ

การที่สายรายงานอื่นไม่ได้ระบุในเรื่องหนึ่ง ก็ย่อมไม่ทำให้หะดิษที่ระบุอีกเรื่องหนึ่งต้องฏออีฟ และสายรายงานหนึ่งก็สามารถอธิบายซึ่งกันและกันได้ และก็ไม่ได้ขัดแย้งกัน ซึ่งหากสายรายงานหนึ่งท่านอุมัรบอกว่าห้ามทำอาหาร และอีกสายรายงานหนึ่งสั่งเสียให้ทำอาหาร นั่นก็ย่อมมีผลต่อหะดิษ และหากว่ามีตัวบทหนึ่งได้รายงานเหตุการณ์เดียวกันแล้วท่านอุมัรก็ไม่สั่งเสียทำอาหารที่ซอฮิหฺกว่า ก็ต้องเอาสายรายงานที่ซอฮิหฺ แต่นั่นก็ไม่มี มันก็จึงไม่มีผลหักล้างกับหะดิษ"หะซัน" ที่สามารถนำมาปฏิบัติได้ในเรื่องของ"ฟิกห์"

อ้างจากวะฮาบีย์บังอะสัน

5. และที่สำคัญที่สุดคือ หะดิษข้างต้นต้นขัดแย้งกับหะดิษยะอฟัรและหะดิษญะรีร ซึ่งเศาะเฮียะและแพร่หลายในหมู่นักวิชาการ ไม่เป็นอีแอบแบบหะดิษข้างต้น

ตอบ

ไม่ขัดแย้งกันอยากใด และบรรดาซอฮาบะฮ์ก็ไม่ได้เข้าใจอย่างนั้น เนื่องจากหะดิษของท่านญะฟัรนั้น นบีไม่ได้ห้ามทำอาหารให้กับครอบครัวมัยยิดและผู้อื่น เนื่องจากหะดิษของท่านอุมัรนั้น ท่านไม่ได้สั่งเสียให้ครอบครัวของท่านทำอาหารเลี้ยง แต่ท่านใช้ ท่านซุฮัยบ์ ทำอาหารเลี้ยง ซึ่งท่านซุฮัยบ์ก็ไม่ใช่ครอบครัวของท่านอุมัร ดังนั้น คนอื่นที่ไม่ใช่ครอบครัวของท่านอุมัรได้ทำอาหารเลี้ยง เมื่อเป็นเช่นนี้ มันก็ไม่ขัดแย้งกับหะดิษของท่านญะฟัรและท่านญะรีรโดยเด็ดขาด
แต่เมื่อคนอื่นทำอาหารให้ ก็ไม่ห้ามที่ผู้อื่นได้ทำการรับประทานด้วย และท่านอับบาสก็กล่าวยืนยันไว้อย่างนั้น แต่สำหรับครอบมัยยิดจะทำเลี้ยงอาหารหรือให้อาหารเป็นทานซอดาเกาะฮ์แก่มัยยิดนั้น ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง ซึ่งไม่เกี่ยวกัน

และด้วยเหตุนี้แหละที่ท่าน อัลฮัยษะมีย์กล่าวรับรองหะดิษไว้ว่า

رواه الطبرانى وفيه على بن جدعان وحديثه حسن وبقية رجاله رجال الصحيح

"หะดิษนี้ รายงานโดยท่านอัฏฏ๊อบรอนีย์ และในหะดิษนี้ มีท่านอลี บิน ญุดอาน ซึ่งหะดิษของเขานั้น หะซัน และบรรดนักรายงานที่เหลือ เป็นนักรายงานของซอฮิหฺ"

[asan]

น้อง al-azhary อ้างว่า
หะดิษนี้ "หะซัน" เพราะว่า ท่านอัลฮัยษะมีย์ นักหะดิษที่ถูกมติว่าเป็นอุลามาอ์หะดิษท่านหนึ่งของโลกอิสลามและเป็นอาจารย์ของท่านอิบนุหะญัร ได้ทำการหุกุ่มมันเอาไว้แล้ว ท่านกล่าวว่า

رواه الطبرانى وفيه على بن جدعان وحديثه حسن وبقية رجاله رجال الصحيح

"หะดิษนี้ รายงานโดยท่านอัฏฏ๊อบรอนีย์ และในหะดิษนี้ มีท่านอลี บิน ญุดอาน ซึ่งหะดิษของเขานั้น หะซัน และบรรดนักรายงานที่เหลือ เป็นนักรายงานของซอฮิหฺ"
..............................
ตอบ

มาดู นักวิชาการเขาว่าอย่างไรเกี่ยวกับ ท่าน อาลี บิน ซัยด บิน ญิดอาน ซิครับจะได้ตาสว่าง

أن ابن سعدٍ قال عن زيد بن علي بن جدعان :
وكان كثير الحديث ، و فيه ضعف ، و لا يحتجّ به . اهــ (طبقات ابن سعد 7/252

แท้จริง อิบนุสะอดิน ได้กล่าวเกียวกับ บินอาลีย์ บิน ญิดอานว่า และปรากฏว่า เขามีหะดิษมากมาย และในตัวเขานั้น เฏาะอีฟ และจะนำเขามาเป็นหลักฐานไม่ได้ - เฏาะบะกอต อิบนุสะอฺดิ เล่ม 7 หน้า 252

قال ابن حجر العسقلاني في الإصابة 8/209 : وعلي بن زيد ـ أي ابن جدعان ـ متفق على سوء حفظه .اهـ

อิบนุหะญัร อัลอัสเกาะลานีย์ ได้กล่าวไว้ใน อัลอิศอบะฮ เล่ม 8 หน้า 209 ว่า “ และอาลีย์ บิน ซัยด์ หมาย อิบนุ ญิดอาน - นักวิชาการเห็นฟ้องกันว่า “ความจำของเขาไม่ดี”
................
ดังนั้น หะดิษนี้ จึงเฏาอีฟ เราไม่เอามาเป็นหลักฐานกินบุญคนตาย ด้วยประการฉะนี้แหละ

[al-azhary]

อ้างอิงจากวะฮาบีย์บังอะสัน

มาดู นักวิชาการเขาว่าอย่างไรเกี่ยวกับ ท่าน อาลี บิน ซัยด บิน ญิดอาน ซิครับจะได้ตาสว่าง

أن ابن سعدٍ قال عن زيد بن علي بن جدعان :
وكان كثير الحديث ، و فيه ضعف ، و لا يحتجّ به . اهــ (طبقات ابن سعد 7/252

แท้จริง อิบนุสะอดิน ได้กล่าวเกียวกับ บินอาลีย์ บิน ญิดอานว่า และปรากฏว่า เขามีหะดิษมากมาย และในตัวเขานั้น เฏาะอีฟ และจะนำเขามาเป็นหลักฐานไม่ได้ - เฏาะบะกอต อิบนุสะอฺดิ เล่ม 7 หน้า 252

قال ابن حجر العسقلاني في الإصابة 8/209 : وعلي بن زيد ـ أي ابن جدعان ـ متفق على سوء حفظه .اهـ

อิบนุหะญัร อัลอัสเกาะลานีย์ ได้กล่าวไว้ใน อัลอิศอบะฮ เล่ม 8 หน้า 209 ว่า “ และอาลีย์ บิน ซัยด์ หมาย อิบนุ ญิดอาน - นักวิชาการเห็นฟ้องกันว่า “ความจำของเขาไม่ดี”
................
ดังนั้น หะดิษนี้ จึงเฏาอีฟ เราไม่เอามาเป็นหลักฐานกินบุญคนตาย ด้วยประการฉะนี้แหละ

ตอบ

เราไม่ไม่พูดถึงหุกุ่มว่า ซอฮิหฺ หรือ ฏออีฟ แต่เราพูดถึงว่า หะซัน หรือ ฏออีฟ เป็นที่รู้กันว่า หะดิษหะซันนั้น คือ มีผู้รายงานที่ความจำไม่ดี และความจำไม่ดีนี่แหละที่ทำให้ฏออีฟ แต่มีนักรายงานที่ซอฮิหฺก่อนและหลังเขา ก็ย่อมทำให้หะดิษของเขาดี ผมไม่ทราบว่าวะฮาบีย์บังอะสันเข้าใจหะดิษหะซันหรือเปล่า?

และมีอุลามาอ์ท่านใดบ้างที่หุกุ่มหะดิษนี้โดยเฉพาะว่า "ฏออีฟ" เห็นมีแต่ "หะซัน" ที่หุกุ่มโดยท่าน อัลฮัยษะมีย์

แต่หากวะฮาบีย์ยกและยึดแต่อุลามาอ์มีทัศนะการวิจารณ์หะดิษที่ตนเองจะเอามเท่านั้น ก็เอาไป แต่อย่าไปลามปามกล่าวหาทัศนะอื่น แค่นี้เรื่องก็จบ ไม่เห็นยากอะไรเลย

[asan]

น้องบ่าว al-azhary สารภาพว่า
และท่าน อลี บิน ญุดอาน นี้ ก็เป็นอุลามาอ์แห่งบัสเราะฮ์ท่านหนึ่ง แต่การที่ท่านได้ฏออีฟนั้น เพราะความจำไม่ดีเท่านั้นเอง ไม่ใช่ว่าท่านถูกกล่าวโกหกแต่อย่างไร

........................
ตอบ
อ้าว....ถ้าอย่างนั้น แสดงว่า มีจุดบกพร่องใช่ไหมล่ะ...น้องบ่าง น้องบ่าวครับ รู้สึกว่า มีกระทู้หนึ่ง น้องบ่าวไม่สนใจเลย คือ

ขอถามท่านผู้รู้ อ. Al-Azhari และ อ. Al-farook ครับ ด้วยความ
.............
ทำไมไม่ตอบล่ะครับ น้องไม่กล้าตอบเรื่องตัวอย่างบิดอะฮเฎาะลาละฮ เพราะกลัวจะมัดตีนตัวเอง แล้ว ไม่มีทางดิ้น อย่างตอนนี้ หากตอบเชิงวิชาการ ไม่ตรงกับบัง ก็ไม่ว่า อะไร แต่การจาบจ้วง ด่าประนาม ผู้อืน บังก็จำเป็นต้องแก้ไข เพราะปล่อยไว้ ก็จะสร้างภาพลบแก่คนที่เดินผ่านมา ในโลกไซเบอร์นี้
.............
ขออนุญาตไปสอนเด็กๆก่อน

[al-azhary]

อ้างอิงจากวะฮาบีย์อะสัน

มนุษย์มีผิดมีถูก ไม่ต้องมาอ้าง แต่ช่วยตอบหน่อย ว่า ในสายรายงาน มีคนชื่อ อะลีย บิน ซัยด์ บิน ญุดอาน จริงไหม แล้วบุคคลคนนี้ เป็นอย่างไร

ตอบ

ผิดทั้งเพแหละ ถ้าหากว่ามันไม่ตรงกับตู ตูถูกอย่างเดียวว่างั้นเถอะ แม้อิบนุตัยมียะอ์ก็ผิด หากไม่ตรงกับตู สังคมมันป่วนก็เพราะตูถูกฝ่ายเดียว และคนอื่นที่ไม่ตรงกับตูก็คือผิด

[al-azhary]

น้องบ่าว al-azhary สารภาพว่า
และท่าน อลี บิน ญุดอาน นี้ ก็เป็นอุลามาอ์แห่งบัสเราะฮ์ท่านหนึ่ง แต่การที่ท่านได้ฏออีฟนั้น เพราะความจำไม่ดีเท่านั้นเอง ไม่ใช่ว่าท่านถูกกล่าวโกหกแต่อย่างไร

........................
ตอบ
อ้าว....ถ้าอย่างนั้น แสดงว่า มีจุดบกพร่องใช่ไหมล่ะ.


ตอบ

หากไม่บกพร่อง ก็เป็นหะดิษซอฮิหฺน่ะซิครับ บังวะฮาบีย์อะสัน แต่นี่นักรายงานความจำไม่ดี แต่เป็นคนที่พูดจริง เป็นคนที่มีคุณธรรม แล้วหะดิษมันหะซันนั้น ผิดหรือเปล่า ?? แล้วมีบรรดนักรายงานอื่นๆที่ซอฮิหฺด้วยแล้ว จะเป็นหะซันไม่ได้หรือไง? หรือว่าไม่เข้าใจเรื่องหะดิษหะซัน หรือว่าอะไรที่ไม่ตรงกับตู ถือว่าฏออีฟหมด ? คนที่หุกุ่มหะซัน ก็ถือว่าผิด ไม่ใช่เพราะความเป็นมนุษย์หรอก แต่เพราะว่ามันไม่ตรงกับแนวทางตู ว่างั้นเถอะ

[asan]

น้องal-azhary ครับ ท่านวซุฟยาน อัษ-เษารีย์ ได้เคยได้ยินคำพูดจากท่านฏอวูส โดยตรงหรือไม่ เพราะท่านซุฟยาน อัษ-เษารีย์ เกีดเมื่อปี ฮ.ศ. 97 ส่วนท่านฎอวูส สิ้นชีวิต เมื่อไหร่ นักวิชาการขัดแย้งกันอยู่
บางก็กล่าวว่า สิ้นชีวิตปี ฮ.ศ. 90 บางก็ว่า ปีที่ ฮ.ศ. 101 บางก็ว่า ปี ฮ.ศ. 110 - (โปรดดู อัลหาวียฟะตาวา 2/317 และ ตะฮซีบุตตะฮซีบ เล่ม 5 หน้า 9)
ขอถาม ท่าน al-azary ว่า เด็กอายุ 3-4 ขวบ เป็นไปได้หรือไม่ ที่จะได้รับฟังหะดิษจากผู้อวุโส โดยตรง อันหมายถึง ท่านฏอวูส ตอบหน่อย
ท่านอัสสะยูฏีย์เอง ก็กล่าวยอมรับว่า
أن أكثرروايته عنه بواسطة

แท้จริง รายงานของเขา(ซุฟยาน) จากเขา(ฏอวูส) ที่มากที่สุดคือ จะต้องผ่านสื่อกลาง(จากผู้อื่นอีกที่หนึ่ง) - ดูอัลหาวีย ลิลฟะตาวีย์ เล่ม 2 หน้า 317
..........................
ใหนลองตอบหน่อยซิท่านคนเก่ง เคยพูดไว้ไม่ใช่หรือว่า ระดับนายอะสัน ไม่ต้องถึง บัง อัล-ฟารุกหรอก