อนุรักษ์มรดกอิสลาม

[abdooh]

หะดีษนี้ แข็งแรงครับ
ผมขอถ่ายทอดต่อครับ
ท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซ [‏مُوسَى بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ] : ท่านอิบนุมะอีนกล่าวว่า “ฉันเห็นว่าเขานั้นไม่เป็นไร(หมายถึงเขานั้นเชื่อถือได้),” ท่านอันนะซาอีย์กล่าวว่า “เขานั้นไม่เป็นไร,” ท่านอิบนุอัลมะดีนีย์กล่าวว่า “เขานั้นฎ่ออีฟ,” ท่านอบุลฟัฎล์ อัสสุลัยมานีย์กล่าวว่า “เขานั้นมุงกัรหะดีษ,” ท่านอิบนุชาฮีนได้นำเขามากล่าวไว้ในหนังสืออัษษิก็อต(บรรดานักรายงานที่เชื่อถือได้), และท่านอิบนุหิบบานก็นำเขาไปกล่าวไว้ในหนังสืออัษษิก็อตเช่นเดียวกัน แต่ท่านอิบนุหิบบานกล่าวว่า “บางทีเขาผิดพลาด”4

กรณีคำกล่าวของท่านอิบนุมะอีนที่ว่า “เขานั้นไม่เป็นไร” หมายถึง “เขานั้นเชื่อถือได้” [ثِقَةٌ] ท่านอิบนุอะบีค็อยษะมะฮ์กล่าวว่า “ฉันได้กล่าวถามท่านยะห์ยา บิน มะอีน ว่า “ท่านได้กล่าวว่าคนนั้นคนนี้ “ไม่เป็นไร” คือชายคนนั้นฎ่ออีฟกระนั้นหรือ?” ท่านอิบนุมะอีนกล่าวว่า “เมื่อฉันกล่าวว่า เขานั้นไม่เป็นไร หมายถึงว่าเขานั้น เชื่อถือได้”5

ส่วนคำกล่าวของท่านอิบนุอัลมะดีนีย์ ร่อฮิมะฮุลลอฮฺ ที่ว่า “มูซา บิน อับดุลอะซีซ ฎ่ออีฟนั้น” เป็นการกล่าวตัดสินโดยมิได้อธิบายถึงสาเหตุการฎ่ออีฟ ซึ่งถือว่าเป็นการตำหนิวิจารณ์ที่ยังคลุมเครือและไม่ถูกรับพิจารณาเนื่องจากมีการชมเชยมารับรองอยู่ และหลักการนี้ก็เหมือนกับคำกล่าวของท่านอัลฮาฟิซฺ อิบนุฮะญัร ในการกล่าวประวัติของมุฮัมมัด บิน บัชชาร ว่า “ท่านอัมร์ บิน อะลี อัลฟัลลาสได้กล่าวว่า มุฮัมมัด บิน บัชชาร นั้นฎ่ออีฟโดยที่ไม่กล่าวถึงสาเหตุการฎ่ออีฟเลย ดังนั้นนักปราชญ์หะดีษจึงไม่ให้ความสนใจการตำหนิวิจารณ์ของเขา”6

กรณีคำกล่าวของท่านอะบีลฟัฎล์ อัสสุลัยมานีย์ที่ว่า “เขานั้นมุงกัรหะดีษ” ซึ่งเป็นคำกล่าวที่ไม่สามารถนำมาสนับสนุนในการตัดสินฎ่ออีฟต่อท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซ ได้เลย เนื่องจากมีการรับรองความเชื่อถือจากท่านอิบนุมะอีนและการชมเชยของท่านอันนะซาอีย์, ท่านอิบนุฮิบบาน และท่านอิบนุชาฮีน โดยเฉพาะอย่างยิ่งคำกล่าวของท่านอิบนุมะอีนและท่านอันนะซาอีย์นั้นเป็นที่ทราบดีว่าท่านทั้งสองมีความเข้มงวดในการวิจารณ์นักรายงานแต่ท่านทั้งสองก็ยังให้การชมเชยท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซ เมื่อเป็นเช่นนี้ ท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซ จึงอยู่ในกลุ่มที่พูดจริง(ไม่ถูกกล่าวหาว่าโกหก)และเป็นผู้ที่มีคุณธรรม(อะดาละฮ์)

ดังนั้นเมื่อท่านได้รู้สถานะของท่านอัลหะกัม บิน อะบาน และท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซแล้ว คำกล่าวของท่านอัซซะฮะบีย์ในหนังสือมีซานุลอิอฺติดาล ที่ว่า “หะดีษของเขา (คือของมูซา บิน อับดุลอะซีซ) นั้นส่วนหนึ่งมาจากบรรดาหะดีษมุงกัร โดยเฉพาะอย่างยิ่ง อัลฮะกัม บิน อะบาน ไม่ใช่เป็นผู้ที่มั่นคงแน่นแฟ้นเช่นกัน”7 นั้นเป็นคำวิจารณ์ที่ต้องการคำชี้แจงรายละเอียด แต่ไม่มีระบุคำชี้แจงจากท่านอัซซะฮะบีย์

ฉะนั้น อะไรคือเป้าหมายของคำว่า “บรรดาหะดีษมุงกัร” เป้าหมายของมันคือการรายงานเพียงลำพังคนเดียว หรือว่าเป้าหมายคือเป็นผู้รายงานที่ฎ่ออีฟได้ทำการรายงานขัดแย้งกับผู้รายงานที่เชื่อถือได้มากกว่า?

สำหรับกรณีแรกนั้น หะดีษของท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซ ที่เกี่ยวกับเรื่องละหมาดตัสบีหฺนั้น มีนักรายงานกลุ่มหนึ่งได้ทำการรายงานหะดีษนี้ไว้ ไม่ใช่ท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซ เป็นผู้รายงานเพียงลำพังเท่านั้น

ส่วนกรณีที่สองนั้น ไม่มีรายงานมาเลยว่าเขาได้เคยรายงานหะดีษมุงกัรที่ไปขัดกับผู้ที่เชื่อถือ ได้ เพราะท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซ ไม่ใช่เป็นผู้ที่ฎ่ออีฟดังที่เราได้นำเสนอผ่านมาแล้ว และท่านอัซซะฮะบีย์เองก็ได้กล่าวไว้ในหนังสือ อัลมุฮัซซับ ฟี อิคติศ็อร อัสสุนัน อัลกุบรอ ของท่านว่า “(มูซา บิน อับดุลอะซีซ) อัลกิมบะรีย์นั้นไม่ถูกตัดสินว่าฎ่ออีฟ”8

และหะดีษของท่านมูซา บิน อับดุลอะซีซ นั้น ไม่ได้รายงานขัดกับนักหะดีษคนใดเลย แต่ในทางกลับกันท่านได้รายงานสอดคล้องกับนักรายงานหะดีษกลุ่มหนึ่งเกี่ยวกับหะดีษละหมาดอัตตัสบีหฺ

สำหรับคำกล่าวของท่านอัซซะฮะบีย์ที่ว่า “อัลหะกัม บิน อะบาน ไม่มั่นคงแน่นแฟ้น” นั้น ความจริงแล้วการที่นักปราชญ์หะดีษกลุ่มหนึ่งได้รับรองความเชื่อถือ [ثِقَةٌ] ต่อท่านอัลฮะกัม บิน อะบาน ถือว่าเขามีความมั่นคงแน่นแฟ้นตามทัศนะของพวกเขา ดังนั้นผู้ที่มีทัศนะเหมือนกับท่านซุฟยาน บิน อุยัยนะฮ์นั้น ก็จะกล่าวถึง อัลหะกัม บิน อะบาน ว่า “ฉันได้ไปที่เมืองอัดน์ ดังนั้นฉันไม่เคยเห็นผู้ใดที่จะเหมือนกับอัลฮะกัม บิน อะบานเลย” เพราะฉะนั้นคำกล่าวของท่านอัซซะฮะบีย์ – ผู้อยู่ในศตวรรษที่ 8 – ที่วิจารณ์ท่านอัลหะกัม บิน อะบาน(เสียชีวิต ปี. ฮ.ศ. 154)ว่า “ไม่มั่นคง” ย่อมไม่มีผลกระทบกับท่านอัลฮะกัม บิน อะบานแต่อย่างใด วัลลอฮุอะลัม

[asan]

มาดูเพิ่มเติมนะครับท่านครู

رقم الحديث: 122
(حديث مرفوع) " يَا عَبَّاسُ , يَا عَمَّاهُ ، أَلا أُعْطِيكَ أَلا أَمْنَحُكَ أَلا أَحْبُوكَ , أَلا أَفْعَلُ بِكَ عَشْرَ خِصَالٍ إِذَا أَنْتَ فَعَلْتَ ذَلِكَ غَفَرَ اللَّهُ ذَنْبِكَ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ , قَدِيمَهُ وَحَدِيثَهُ , خَطَأَهُ وَعَمْدَهُ , صَغِيرَهُ وَكَبِيرَهُ , سِرَّهُ وَعَلانِيَتَهُ عَشْرَ خِصَالٍ : أَنْ تُصَلِّيَ أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ , وَتَقْرَأَ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ فَاتِحَةَ الْكِتَابِ وَسُورَةً , فَإِذَا فَرَغْتَ مِنَ الْقِرَاءَةِ فِي أَوَّلِ رَكْعَةٍ , وَأَنْتَ قَائِمٌ قُلْتَ : سُبْحَانَ اللَّهِ ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ ، وَلا إِلَهَ إِلا اللَّهُ , وَاللَّهُ أَكْبَرُ خَمْسَ عَشْرَةَ مَرَّةً , ثُمَّ تَرْكَعُ فتَقُولُهَا عَشْرًا وَأَنْتَ رَاكِعٌ , ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَكَ مِنَ الرُّكُوعِ فَتَقُولُهَا عَشْرًا , ثُمَّ تَهْوِي سَاجِدًا فَتَقُولُهَا وَأَنْتَ سَاجِدٌ عَشْرًا , ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَكَ مِنَ السُّجُودِ فَتَقُولُهَا عَشْرًا , ثُمَّ تَسْجُدُ فَتَقُولُهَا عَشْرًا , ثُمَّ تَرْفَعُ رَأْسَكَ مِنَ السُّجُودِ فَتَقُولُهَا عَشْرًا , فَذَلِكَ خَمْسٌ وَسَبْعُونَ فِي كُلِّ رَكْعَةٍ , تَفْعَلُ ذَلِكَ فِي أَرْبَعِ رَكَعَاتٍ , إِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تُصَلِّيَهَا فِي كُلِّ يَوْمٍ مَرَّةً افْعَلْ . فَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَفِي كُلِّ جُمُعَةٍ مَرَّةً , فَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَفِي كُلِّ شَهْرٍ مَرَّةً , فَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَفِي كُلِّ سَنَةٍ مَرَّةً , فَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَفِي عُمُرِكَ مَرَّةً " ، رَوَاهُ الدَّارَقُطْنِيُّ ، عَنِ الْعَبَّاسِ ، مَرْفُوعًا ، مِنْ طَرِيقِ ابْنِهِ عَبْدِ اللَّهِ ، وَمِنْ طَرِيقِ أَبِي رَافِعٍ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ لِلْعَبَّاسِ - إلخ ، وَرَوَاهُ عَنِ الْعَبَّاسِ مِنْ طَرِيقٍ أُخْرَى ، عَنِ ابْنِ الدِّيلِيِّ ، عَنً الْعَبَّاسِ . وَقَدْ أَوْرَدَ ابْنُ الْجَوْزِيِّ حَدِيثَ : صَلاةِ التَّسْبِيحِ هَذَا فِي الْمَوْضُوعَاتِ . وَقَالَ السُّيُوطِيُّ فِي اللآلِئِ : مَا حَاصِلُهُ : أَنَّهُ أَخْرَجَ حَدِيثَ ابْنِ عَبَّاسٍ أَبُو دَاوُدَ ، وَابْنُ مَاجَهْ ، وَالْحَاكِمُ ، وَحَدِيثِ أَبِي رَافِعٍ أَخْرَجَهُ التِّرْمِذِيُّ ، وَابْنُ مَاجَهْ ، وَقَالَ ابْنُ حَجَرٍ : لا بَأْسَ بِإِسْنَادِ حَدِيثَ ابْنِ عَبَّاسٍ : وَهُوَ مِنْ شَرْطِ الْحَسَنِ ، فَإِنَّ لَهُ شَوَاهِدَ تُقَوِّيهِ . وَقَدْ أَسَاءَ ابْنُ الْجَوْزِيِّ بِذِكْرِهِ فِي الْمَوْضُوعَاتِ ، وَقَدْ رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ مِنْ حَدِيثِ ابْنِ عَمْرٍو بِإِسْنَادِهِ لا بَأْسَ بِهِ ، وَالْحَاكِمُ مِنْ حَدِيثِ ابْنِ عُمَرَ . وَقَالَ فِي أَمَالِي الأَذْكَارِ : وَرَدَتْ صَلاةُ التَّسْبِيحِ مِنْ حَدِيثِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ ، وَأَخِيهِ الْفَضْلِ ، وَأَبِيهِمَا الْعَبَّاسِ ، وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ ، وَأَبِي رَافِعٍ ، وَعَلِيُّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ، وَأَخِيهِ جَعْفَرٍ ، وَأُمِّ سَلَمَةَ ، وَرَجُلٍ أَنْصَارِيٍّ ، ثُمَّ سَاقَ تَخْرِيجَهَا جَمِيعًا ، ثُمَّ قَالَ : وَمِمَّنْ صَحَّحَ هَذَا الْحَدِيثَ أَوْ حَسَّنَهُ : ابْنُ مَنْدَهْ ، وَالآجُرِّيُّ ، وَالْخَطِيبُ ، وَأَبُو سَعْدٍ السَّمْعَانِيُّ ، وَأَبُو مُوسَى الْمَدِينِيُّ ، وَأَبُو الْحَسَنِ بْنُ الْمُفَضَّلِ ، وَالْمُنْذِرِيُّ ، وَابْنُ الصَّلاحِ ، وَالنَّوَوِيُّ ، وَالسُّبْكِيُّ ، وَآخَرُونَ ، وَقَالَ فِي اللآلِئِ أَنَّهُ قَالَ الْحَافِظُ الْعَلائِيُّ : هُوَ صَحِيحٌ أَوْ حَسَنٌ , وَكَذَا قَالَ الشَّيْخُ سِرَاجُ الدِّينِ فِي التَّدْرِيبِ ، وَالزَّرْكَشِيُّ ، وَقَالَ الْعُقَيْلِيُّ : لَيْسَ فِي صَلاةِ التَّسْبِيحِ حَدِيثٌ يُثْبِتُ ، وَقَالَ أَبُو بَكْرِ بْنُ الْعَرَبِيِّ : لَيْسَ فِيهَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ وَلا حَسَنٌ ، قَالَ فِي اللآلِئِ : الْحَقُّ أَنَّ طُرُقَهُ كُلَّهَا ضَعِيفَةٌ : وَأَنَّ حَدِيثَ ابْنِ عَبَّاسٍ يَقْرُبُ مِنْ شَرْطِ الْحَسَنِ إِلا أَنَّهُ شَاذٌّ لِشِدَّةِ الْفَرْدِيَّةِ وَعَدَمِ الْمُتَابِعِ وَالشَّاهِدِ مِنْ وَجْهٍ مُعْتَبَرٍ ، وَمُخَالَفَةُ هَيْئَتِهَا لِهَيْئَةِ بَاقِي الصَّلاةِ

[abdooh]

ที่คุณอะสันนำมา คือท่าทีของนักวิชการที่วิจารณ์หะดีษนี้ มีทั้งที่เห็นว่า แข็งแรง และ อ่อนแอ
ส่วนมาก ถือว่าหะดีษนี้ แข็งแรง และมีหลักวิชาการชัดเจน ตามที่ผมถ่ายทอดมา
สำหรับนักวิชาการหะดีษบางท่าน ที่เห็นว่าหะดีษนี้อ่อนแอ ก็จะวิจารณ์ที่ผู้รายงานที่ชื่อ มูซา บุตร อับดุลอาซีซ ซึ่งผมก็ถ่ายทอดบทความที่เป็นวิชาการไว้แล้ว ข้างต้น
........... จึงไม่เหลือเหตุผลใดอีก ที่ทำให้หะดีษนี้อ่อนแอ

[asan]

[abdooh]

มันไม่มีคำพูดใดๆที่มาจากผม หรือจาก อารีฟีนเลย มีแต่คำพูดของนักวิชาการหะดีษ
คุณอะสันอ่านดูดีๆครับ

[asan]

[quote="abdooh"]
ท่านอิหม่ามมุสลิม ได้กล่าวว่า

لاَ يُرْوَى فِيْ هَذَا الْحَدِيْثِ إِسْنَادٌ أَحْسَنُ مِنْ هَذَا يَعْنِي إِسْنَادَ حَدِيْثِ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ
“เกี่ยวหะดีษ (ละหมาดอัตตัสบีหฺ) นี้ไม่มีสายรายงานใดที่ดีที่สุดยิ่งไปกว่าสายรายงานของอิกริมะฮ์จากท่านอิบนุอับบาส”9
/quote]

คุณอับดุฮได้อ้างจากบทความของอ.อารีฟีน โดยยกคำพูดของอิหม่ามมุสลิม โดยเข้าใจว่า อิหม่ามมุสลิมยอมรับหรือการันตี ว่าหะดิษที่รายงานจากอิกริมะฮจากอิบนุอับบาสนั้น เป็นหะดิษเศาะเฮียะ
นี่ก็เป็นอีกตัวอย่างที่เข้าใจเอาเอง

[asan]

[quote="abdooh"]

สำหรับคำกล่าวของท่านอัซซะฮะบีย์ที่ว่า “อัลหะกัม บิน อะบาน ไม่มั่นคงแน่นแฟ้น” นั้น ความจริงแล้วการที่นักปราชญ์หะดีษกลุ่มหนึ่งได้รับรองความเชื่อถือ [ثِقَةٌ] ต่อท่านอัลฮะกัม บิน อะบาน ถือว่าเขามีความมั่นคงแน่นแฟ้นตามทัศนะของพวกเขา ดังนั้นผู้ที่มีทัศนะเหมือนกับท่านซุฟยาน บิน อุยัยนะฮ์นั้น ก็จะกล่าวถึง อัลหะกัม บิน อะบาน ว่า “ฉันได้ไปที่เมืองอัดน์ ดังนั้นฉันไม่เคยเห็นผู้ใดที่จะเหมือนกับอัลฮะกัม บิน อะบานเลย” เพราะฉะนั้นคำกล่าวของท่านอัซซะฮะบีย์ – ผู้อยู่ในศตวรรษที่ 8 – ที่วิจารณ์ท่านอัลหะกัม บิน อะบาน(เสียชีวิต ปี. ฮ.ศ. 154)ว่า “ไม่มั่นคง” ย่อมไม่มีผลกระทบกับท่านอัลฮะกัม บิน อะบานแต่อย่างใด วัลลอฮุอะลัม [ /quote]

ข้อความสีแดงนั้น เป็นคำพูดของนักหะดิษผู้ได้รับการยอมรับท่านใดหรือครับ หรือว่า เป็นการอ้างของอ.อารีฟีนเอง ครับ ท่านอับดุฮ

[abdooh]

......ตรงนั้นคือคำอธิบาย เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง เพราะผู้อ่านบางท่านอาจไม่เข้าใจจุดมุุ่งหมายของส่ิงที่ถูกถ่ายทอดมา และตรงนี้ถือว่าเป็นส่ิงที่ผู้ถ่ายทอดทุกคน ปฏิบัติกันอยู่แล้ว
......สำหรับตัวคุณอะสันจะเข้าใจว่าเป็นความเข้าใจส่วนตัว ก็ไม่อาจห้ามได้ แม้ในโลกนี้นักวิชาการที่อ่านบทความลักษณะนี้จะเข้าใจต่างจากคุณ แต่คุณก็จะเข้าใจแบบคุณ ผมก็ไม่แปลกใจเลย

[asan]

[abdooh]

มาดูคนที่เชคบินบ๊าซ ไม่ได้เสี้ยวของพวกเขากล่าวไว้ และบุคคลเหล่านั้น คุณอะสันถ่ายทอดมาเป็นภาษาอาหรับ แต่ไม่ยอมแปล เพราะ.....
.........นั่่นคือ
3- التحسينฝ่ายที่ว่าเป็นหะดิษหะซัน)
البغوي, المنذري, ابن الصلاح, النووي تهذيب الأسماء و اللغات و فى الأذكار, تقى الدين السبكي, وولده تاج الدين, و ابن حجر فى أمالى الظاذكار و فى الخصال المكفرة, و السيوطي فى المرقاة.
و للإمام مسلمكلام يشعر بتحسينه له.

4- التصحيحฝ่ายที่ว่าเป็นหะดิษเศาะเฮียะ)
ابن المبارك, أبو داود, الحاكم, ابن منده, الخطيب البغدادي, أبو بكر بن أبي داود, أبو على بن السكن, الآجري, أبو موسى المديني, الديلمي, أبو سعد السمعاني, أبو الحسن بن المفضل, أبو محمد عبد الرحيم المصري, البلقيني, العلائي, الزركشى, ابن ناصر الدين الدمشقى, ابن حجر العسقلاني, السيوطى, الزبيدي, البيهقي, أبو الحسن المقدسي, ابن شاهين, ابن الصلاح, أبو الحسن السندي, اللكنوى, المباركفوري.
و من المعاصرين و محدث ديار الشام الألباني و العلامة أحمد شاكر
و الإمام احمد وثق المستمر و حديث الثقة صحيح
ความหมายครับ (ผมคงไม่รอคุณอะสันแปลแล้ว เพราะคิดว่าคงไม่ทำ)
สาม... ตัดสินว่า(หะดีษละหมาดตัสเบี๊ยะห์) หะซัน(ดี) (มีดังนี้) อัลบัฆวี - อัลมุนซิรี - อิบนุซซอลาห์ - อันนะวะวีในหนังสือ ตะซีบุ้ลอัสมาอ์วัลลุฆอต และในหนังสือ อัลอัซก๊าร - ตะกี้ยุดดีนอัสสุบกี - บุตรชายของเขา(อัสสุบกี)ชื่อ ตายุดดีน - อิบน์หัจร์ ในหนังสือ อะมาลิ้ลอัซก๊าร และในหนังสือ อัลคิซอลุ้ลมุกัฟฟิรเราะฮ์ - อัสสุยูตี ในหนังสือ อัลมิกอฮ์ - และสำหรับอิหม่ามมุสลิม มีคำพูดทีบ่งว่า ท่านได้ตัดสินหะดีษนั้นเป็นหะซัน
สี่.... ตัดสินว่า(หะดีษละหมาดตัสเบี๊ยะห์) ซอเหี๊ยะห์(ถูกต้อง) (มีดังนี้) อิบนุ้ลมุบาร๊อก - อบูดาวู๊ด - อัลฮากิม - อิบน์มุนดะฮ์ - อัลคอตีบอัลบัฆดาดี - อบูบักร์บุตรอบีดาวู๊ด - อบูอะลีอัสสะกัน - อัลอายุรรี - อบูมูซาอัลมะดะนี - อัดดัยลามี - อบูสะด์อัสซัมอานี - อบุ้ลหะซัน บุตร อัลมุฟัดดอล - อบูมุฮำมัด อับดุรรอฮีม อัลมิศรี - อัลบุลกีนี - อัลอะลาอี - อัซซัรกาซี - อิบน์นาซิรุดดีนอัดดิมัซกี - อิบน์หัจร์อัลอัสกอลานี - อัสสุยูตี - อัซซุบัยดี - อัลบัยฮากี - อบุ้ลหะซัน อัลมักดีซี - อิบน์ซาฮีน - อิบนุซซอลาห์ - อบุ้ลหะซัน อัสสะนะดี - อัลกินาวี - อัลมุบารอกเฟารี - และส่วนหนึ่งจากคนร่วมสมัยและเป็นนักหะดีษแห่งซาม คือ อัลบานี - และอัลอัลลามะฮ์อะห์มัดซากิร . อิหม่ามอะหมัดตัดสินว่าอัลมุสตะมิรเป็น ซิเกาะฮ์(เชื่อถือได้) และหะดีษของซิเกาะฮ์นั้น ซอเหี๊ยะห์(ถูกต้อง)
............. ไม่รู้ว่ามากขนาดนี้ คุณอะสัน จะคลางแคลงอีกหรือ
............. หากเทียบจำนวน ก็นับไม่ถ้วน หากเทียบชั้น เพียงคนเดียวจากพวกเขา ก็กินขาดหลายขุมนัก
...................................... นี่คือความจริง ที่ทำไมบางคนไม่กล้าเปิดเผย เราเป็นซุนนะฮ์ที่แท้จริง โปรดรักษาซุนนะฮ์เถิด ......................

[abdooh]

ผมแปลกใจมากว่า ทำไมคุณอะสันอ้างว่า สงสัยในความถูกต้องหะดีษแบบนี้
ผมแปลกใจมากว่า ทำไมคุณอะสัน นำเสนอระบุว่า หะดีษนี้ อ่อนแอ (หนักกว่าสงสัยอีก)
แต่ผมไม่แปลกใจแล้ว เพราะมันไม่ถูกใจ อยากจะตักลีด(ตามแบบไม่รู้เรื่อง) ซะอย่าง ???
หามิได้เกิดจากความไม่ถูกใจ การไม่รู้เรื่อง ก็คงจะตัดสินว่า หะดีษนี้ถูกต้อง แน่นอน

[asan]

[asan]

[abdooh]

ขอมะอัฟคุณอะสันด้วย หากผมใช้คำพูดไม่เหมาะสม (อัสตัฆฟิรุ้ลลอฮ์)
............ การที่ผมนำเสนอผู้ตัดสินหะดีษนี้ว่า ซอเหี๊ยะห์ หรือ หะซัน ตรงนี้ เพื่อให้เห็นภาพว่า มันเป็นหะดีษที่ไม่มีปัญหา จำนวนเป็นส่ิงสำคัญแน่นอน เพราะมันคือการให้เครดิตของนักวิชาการหะดีษระดับสูงจำนวนมาก จึงทำให้เชื่อมั่นได้เลยว่า ถูกต้องแน่นอน

[asan]